Psikolog Philip Zimbardo, psikoloji tarihine hem altın harflerle hem de kara bir lekeyle geçecek bir deneyi Stanford'da gerçekleştirdi. Bu araştırma "itaat, çatışma" gibi kavramları açıklaması açısından bir mihenk taşı, etik açıdan ise deyim yerindeyse tam bir "yüz karası" olarak nitelendirilmektedir. Deneyin amacını, gerçekleşişini ve sonuçlarını şöyle kısaca özetleyebiliriz:
Zimbardo, insanların emir altındayken ve güç sahibi olduklarında nasıl davranacaklarını merak ediyordu ve bu sebeple psikiyatrik olarak sağlam olan üniversite öğrencilerinden oluşun bir grubu mahkumlar ve gardiyanlar olarak ikiye ayırdı ve bu kişileri yapay bir hapishanenin içerisine koyup kameralarla 24 saat izlemeye aldı. Başta kimse işin ciddiyetinde olmadığı için bir sorun yoktu. Ancak gün geçtikçe bazı mahkumlar söz dinlememeye, ve gardiyanlar da şiddet kullanmaya başladılar. Hatta gardiyanlar kameraların görmediği bir nokta keşfedip bir mahkumu öldüresiye dövdüler. Bunun üzerine deney iptal edildi ve Zimbardo teorisini doğruladı. İnsanlar gücü eline aldıklarında normalde yapmayacakları şeyleri yapabilir hale gelebiliyorlar.
Zimbardo teorisi doğrulandığı için mutlu olduğunu ancak bunu kanıtlamanın başka bir yolu olmasını çok istediğini fakat bulamadığını açıkladı.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder